ศ.พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าวตอนหนึ่งในการเป็นประธานเปิดงานวันสถาปนาสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ครบรอบ 63 ปี “63 ปี วช. มุ่งสู่สังคมอุดมปัญญา พัฒนาไทย ด้วยวิจัยและนวัตกรรม” ที่วช.ว่า วช.ตั้งมา63 ปี แต่อว.เพิ่งเกิดมาได้3 ปีเท่านั้น ซึ่งที่ผ่านมาประเทศไทยมีความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวัตกรรมเป็นอย่างมาก และสามารถส่งออกไปต่างประเทศได้ ในอนาคตจะต้องเน้นส่งออกเรื่องเหล่านี้ให้มากขึ้น
ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการวช. กล่าวว่า ตลอดระยะเวลา 63 ปีที่ผ่านมา วช. มีบทบาทในการพัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถในการวิจัยของประเทศให้พัฒนามากขึ้น มีการสร้างฐานความรู้และต่อยอดงานวิจัยให้เกิดประโยชน์ทั้งในเชิงพาณิชย์และภาคสังคม โดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายต่างๆ อย่างต่อเนื่อง จวบจนรัฐบาลได้มีการปฏิรูประบบวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ เพื่อเป็นกลไกการบูรณาการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศให้ตรงกับความต้องการ และเป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยจัดตั้งอว.ขึ้น ซึ่ง วช. ได้รับมอบหมายให้มีหน้าที่และอำนาจ 7 ประการได้แก่ การให้ทุนวิจัยและนวัตกรรม
การจัดทำฐานข้อมูลและดัชนีด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ การริเริ่มขับเคลื่อนและประสานการ ดำเนินงานโครงการวิจัยและนวัตกรรมที่สำคัญของประเทศ การจัดทำมาตรฐานและจริยธรรมการวิจัย การส่งเสริม และถ่ายทอดความรู้เพื่อใช้ประโยชน์ การส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาบุคลากรด้านการวิจัยและนวัตกรรม และการให้รางวัลประกาศเกียรติคุณหรือยกย่องบุคคลหรือหน่วยงานด้านการวิจัยและนวัตกรรม
วช. ในฐานะหน่วยงานหลักในการบริหารจัดการทุนวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ตลอดจนสนับสนุนและขับเคลื่อนกลไกต่างๆ ในการพัฒนาประเทศด้วยงานวิจัยและนวัตกรรมมาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งในปีงบประมาณ 2565 วช. ได้ขับเคลื่อนงานวิจัยโดยดำเนินการไปแล้วไม่ต่ำกว่า 4,000-5,000 โครงการ โดยแผนภายใต้กรอบการวิจัย วช.ได้มีส่วนช่วยในการสนับสนุนการแก้ไขปัญหาในด้านต่างๆ ของประเทศทั้งด้านการแพทย์ เกษตร สิ่งแวดล้อมและอื่นๆ ตามความเร่งด่วนของปัญหาที่เกิดขึ้น
นอกจากนี้ วช. ยังมีความร่วมมือกับเครือข่ายทั้งในและต่างประเทศในการพัฒนากำลังคน และสนับสนุนส่งนักประดิษฐ์ไทยเข้าร่วมประกวดในเวทีระดับนานาชาติ ส่วนในด้านการบริการ ผลงานระบบข้อมูลสารสนเทศวิจัยและนวัตกรรม (NRIIS) ของ วช. ได้รับรางวัลเลิศรัฐ ประจำปี 2565 ในสาขาบริการภาครัฐ ประเภทพัฒนาการบริการ กองระบบและบริหารข้อมูลเชิงยุทธศาสตร์ ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
ดร.วิภารัตน์ กล่าวว่า เนื่องจากวช. จะดำเนินงานครบรอบ 63 ปี ในวันที่ 28 ต.ค.นี้ วช.จึงจัดงานวันคล้ายวันสถาปนา วช. ครบรอบ 63 ปีขึ้น เพื่อประชาสัมพันธ์บทบาทหน้าที่และภารกิจของ วช. และเผยแพร่ผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่มีศักยภาพพร้อมใช้ประโยชน์ โดยยกระดับโอกาสเข้าถึงฐานข้อมูล ความรู้ การวิจัยและนวัตกรรมต่อสาธารณชน ตลอดจนเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมงานจากทุกภาคส่วน ได้มีโอกาสพบปะแลกเปลี่ยนแนวคิดด้านการพัฒนางานวิจัยและนวัตกรรมร่วมกัน
ภายในงานมีกิจกรรมที่น่าสนใจประกอบด้วย ภาคการประชุมในประเด็นสำคัญเพื่อการพัฒนาประเทศด้วยวิจัยและนวัตกรรม เช่น การบรรยายพิเศษเรื่อง “วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม : อดีต ปัจจุบัน อนาคต” โดย ศาสตราจารย์กิตติคุณ น.พ.สุทธิพร จิตต์มิตรภาพ การจัดแสดงนิทรรศการ ชิม ช็อป เพลิน เดินตลาดงานวิจัย ซึ่งมีผลงานวิจัยพร้อมใช้ประโยชน์มาจัดแสดง เช่น ต้นแบบผลิตภัณฑ์มูลค่าสูงแปรรูปจากเปลือกหอยแมลงภู่เหลือทิ้ง การจัดการนวัตกรรมการผลิตไม้ไผ่เพื่อเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจชุมชนฐานราก “ไอน้ำสมุนไพร” ทางเลือกใหม่สำหรับการป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชอย่างปลอดภัย ผลิตภัณฑ์อาหารพืชสูตรเข้มข้น และผลิตภัณฑ์จากไผ่จ.ปราจีนบุรี
นอกจากนี้ยังมีการฝึกอาชีพและให้ความรู้จากงานวิจัย การถ่ายทอดความรู้และงานวิจัย (Knowledge Sharing) ระบบสารสนเทศเพื่อประชาคมวิจัย การอบรมเชิงปฏิบัติการถ่ายทอดเทคโนโลยีโดรนแปรอักษรเพื่อประยุกต์สู่การวิจัย การถ่ายทอดความรู้พื้นที่ปลูกพืชในเมือง และนิทรรศการโรงกลั่นแอลกอฮอล์ตามแนวพระราชดำริ โดยงานวันคล้ายวันสถาปนา วช. ครบรอบ 63 ปี จัดขึ้นระหว่างวันที่ 25– 28 ต.ค. ที่วช. กรุงเทพฯ
